Młodsze dzieci zdobywają cenną wiedzę głównie od swoich nauczycieli. Aby ułatwić i uczynić ten proces bardziej interesującym, w ramach Akademii Planety Energii zorganizowano online warsztaty przyrodniczo-edukacyjne dla pedagogów. 9 października, dzięki współpracy ekspertów i ambasadorów Planety Energii z zespołem Stacji Morskiej Wydziału Oceanografii i Geografii Uniwersytetu Gdańskiego w Helu, odbyło się spotkanie poświęcone doskonaleniu technik nauczania o przyrodzie, rozwijaniu postaw proekologicznych oraz temu, jak każdy z nas, nawet dzieci, może przyczyniać się do ochrony bioróżnorodności leśnej.
Webinar rozpoczął się od serdecznego powitania uczestników przez prowadzącą spotkanie Katarzynę Stoparczyk, która podkreśliła znaczenie współpracy z nauczycielami w ramach programu edukacyjnego "Planeta Energii". Zwróciła uwagę, że "wszystko, co dzieje się w ramach tego programu, jest robione z myślą o najlepszych ludziach na Ziemi, czyli dzieciach".
Zapis webinaru jest dostępny na kanale YouTube Planety Energii
Dbać o bliski kontakt z naturą
Ambasadorka programu, Marzena Rogalska, również zaznaczyła znaczenie kontaktu z naturą, mówiąc, że "las powinien nam przepisywać na receptę". Podkreśliła, że kontakt z przyrodą może pomóc dzieciom w relaksacji i odnalezieniu harmonii: "jak to Krzyś mówi, wejdź i posłuchaj, najpierw jeśli zastosujesz się do tej pierwszej wskazówki, to po jakimś czasie ta harmonia wchodzi w twoje ciało".
Dyskusja kontynuowana była przez Anetę Chmielińską, która zwróciła uwagę na kluczową rolę edukacji ekologicznej w przyszłości dzieci. Zauważyła, że "dzieci, które mają bliski kontakt z naturą, później o nią dbają", co wskazuje na istotny brak kontaktu z przyrodą w ich wychowaniu. Zwróciła również uwagę na korzyści zdrowotne związane z edukacją ekologiczną, dodając, że "to jest coś, o czym warto pamiętać już w momencie, kiedy dzieciaki są w klasach 1-3".
W rozmowie podkreślono także znaczenie nauczycieli w kształtowaniu postaw ekologicznych, zauważając, że "nauczyciele mają ogromny wpływ na zachowania dzieci w domu". Uczestnicy dyskusji zgodzili się, że "ta edukacja ekologiczna jest nie tylko o przekazywaniu wiedzy, ale także o dawaniu przykładów, które dzieci będą pamiętać na zawsze".
Aneta Chmielińska podjęła ważny temat wprowadzenia elementów natury do edukacji, wskazując na korzyści, jakie przynosi regularny kontakt uczniów z otaczającym ich środowiskiem naturalnym. Zauważyła, że "współczesna edukacja, która często skupia się na nauczaniu w klasie, ogranicza czas spędzany na świeżym powietrzu". Proponując wprowadzenie do codziennej rutyny szkół stałych rytuałów związanych z przyrodą, podkreśliła, jak istotne są kręgi opowieści, w których dzieci dzielą się swoimi obserwacjami.
W dalszej części, Chmielińska nawiązała do rozwoju umiejętności pisarskich i artystycznych poprzez prowadzenie dzienników przyrodniczych, które umożliwiają dzieciom dokumentowanie swoich doświadczeń związanych z naturą. Wspomniała, że takie aktywności rozwijają nie tylko zdolności twórcze, ale także umiejętność krytycznego myślenia, co jest niezwykle ważne. Wartością dodaną w edukacji jest także zróżnicowanie form aktywności związanych z przyrodą, jak warsztaty, wycieczki czy projekty badawcze.
Odkrywanie przyrody blisko szkoły
Krzysztof Konieczny, przyjaciel programu Planety Energi oraz ornitolog z Fundacji Przyrodniczej ProNatura, podkreślił, że "przyrodę można odkrywać blisko szkoły", wskazując na lokalne rzeki i tereny zielone jako miejsce do nauki. Zwrócił uwagę, że "często wystarczą dwie godziny w ciągu tygodnia, żeby tę przyrodę zobaczyć", co umożliwia organizowanie łatwych do zrealizowania krótkich wycieczek.
Konieczny dodał, że uczniowie najlepiej przyswajają wiedzę, gdy mogą aktywnie uczestniczyć w zajęciach. Podkreślił, że "najlepiej przyswajają wiedzę, gdy mogą aktywnie uczestniczyć w zajęciach", a kluczem do sukcesu jest wykorzystanie nowoczesnych technologii, sugerując, aby zrobić zdjęcia podczas wycieczek i później poszukać informacji w szkole.
Katarzyna Stoparczyk w swoim wystąpieniu podkreśliła znaczenie kontaktu z naturą w procesie wspierania dzieci, zwłaszcza tych przeżywających kryzys. Przywołała słowa sześcioletniej dziewczynki, która stwierdziła: "Kłamstwo jest najgorszą rzeczą, jaką w tej sytuacji możecie zrobić", podkreślając znaczenie szczerości w relacjach dorosłych z dziećmi. Stoparczyk zaznaczyła, że nauczyciele mają kluczową rolę w trudnych momentach, a działania na świeżym powietrzu sprzyjają otwartości i zaufaniu.
Ona również wspomniała o badaniach, które pokazują, że tylko 120 minut spędzonych w zieleni tygodniowo może znacząco wpłynąć na samopoczucie. "Chorujemy na deficyt przyrody" – to stwierdzenie podkreśla, jak bardzo potrzebujemy natury w naszym życiu.
Na zakończenie wypowiedzi dzieci, pełne pasji i zaangażowania w ochronę środowiska, przypomniały, że to one są najlepszymi nauczycielami w sprawach dotyczących naszej planety. Ich entuzjazm i troska o świat są inspirujące, co ilustruje stwierdzenie, że "nie ma tematu, na którym dzieci nie mówiłyby z większym ogniem zapału".
Zapis webinaru jest dostępny na kanale YouTube Planety Energii
Emocje mają znaczenie
Podobnie jak Katarzyna Stoparczyk, Dawid Kubacki w swoim wystąpieniu zwrócił uwagę na kluczowe znaczenie emocji w procesie edukacji. Podkreślił, że "uczymy się przez emocje", co oznacza, że to, co uczniowie doświadczają na zajęciach, ma kluczowe znaczenie. Zasugerował, aby nauczyciele tworzyli przestrzeń do wspólnego przeżywania nauki, co wzmacnia zapamiętywanie i angażuje dzieci na głębszym poziomie.
Kubacki zauważył, że kluczowe jest odejście od tradycyjnego modelu nauczania, w którym nauczyciel wyłącznie przekazuje wiedzę. "Zadajmy mnóstwo pytań" – zachęcał, podkreślając, że pytania otwierają uczniów na samodzielne myślenie.
Podkreślił także znaczenie personalizacji nauki, podkreślając, że "zwracajmy uwagę na osoby, z którymi uczymy". Takie podejście tworzy atmosferę sprzyjającą nauce i odkrywaniu świata, w której dzieci mogą się rozwijać naturalnie, bez lęku przed błędami.
Na zakończenie Kubacki zwrócił uwagę na znaczenie zdrowia psychicznego zarówno uczniów, jak i nauczycieli, sugerując wprowadzenie elementów mindfulness oraz ćwiczeń oddechowych, co może pomóc w redukcji stresu. Przypomniał, że "jeżeli Państwo będą lubili to, co robią, dzieci to poczują", co podkreśla wpływ autentycznej pasji nauczyciela na rozwój uczniów.
Zadbać o Półwysep Helski
Ostatnia część spotkania została poświęcona przyrodzie Półwyspu Helskiego oraz Bałtyku, prowadzona przez edukatora Mikołaja Kossa, poruszył liczne kwestie związane z ochroną przyrody tego regionu oraz jego unikalną fauną i florą. Na początku gospodarze podkreślili rolę edukacji ekologicznej, zaznaczając, że działania takie jak sprzątanie plaż są ważne, ale kluczowa jest trwała zmiana nawyków, aby zredukować ilość produkowanych odpadów.
Półwysep Helski to unikalna forma geologiczna, mająca około 5-6 tysięcy lat i długość 36 km. Z jednej strony charakteryzuje się różnorodną roślinnością wydmową, z takimi gatunkami jak mikołajek nadmorski czy wydmuchrzyca piaskowa, a z drugiej ma również stworzony przez człowieka las, którego powstanie wiąże się z działaniami stabilizacyjnymi podjętymi w XIX wieku, w celu zabezpieczenia wydm przed niszczącymi sztormami.
Półwysep Helski oraz Zatoka Pucka tworzą integralną całość ekologiczną, z kluczowymi siedliskami, jak Ryf Mew – piaszczysta łacha dzieląca Zatokę Pucką, będąca potencjalnym legowiskiem dla fok oraz ważnym miejscem dla migrujących ptaków, zwłaszcza siewkowców. To siedlisko stanowi kluczowy punkt odpoczynku dla ptaków migrujących na południe, aż do Afryki. Niestety, mimo swojej wartości, region ten nie jest objęty wystarczającą ochroną.
Ważnym zagadnieniem poruszonym podczas spotkania była antropopresja – nadmierna ingerencja człowieka, w tym rozwinięta turystyka, która mocno obciąża delikatne ekosystemy półwyspu. Chociaż obszar objęty jest ochroną Natura 2000, nie zatwierdzono jeszcze planów ochrony, co czyni te formy ochrony niepełnymi. Ważnym problemem jest również przyłów, który dotyka zwłaszcza ptaków morskich, takich jak uchla czy lodówka, a także ssaków morskich, jak foka szara czy morświn.
Morświn, jedyny waleniak Bałtyku, jest krytycznie zagrożony, zaledwie 500 osobników zamieszkuje Bałtyk. Zagrożenia dla morświnów to przede wszystkim hałas podwodny, który zaburza ich zdolności echolokacyjne oraz przypadkowy przyłów w sieci rybackie. Foka szara natomiast, po wielu latach ochrony, zaczęła odbudowywać swoją populację i obecnie można ją spotkać na całym polskim wybrzeżu.
Prezentacja zwróciła również uwagę na problemy ekosystemu Bałtyku, takie jak przełowienie ryb, eutrofizacja spowodowana nadmiarem biogenów, zanieczyszczenia plastikiem i zmiany klimatyczne. Zakwaszenie i ocieplenie wód mogą wpłynąć na zmianę bioróżnorodności i siedlisk gatunków arktycznych, takich jak foka obrączkowana, której populacja już teraz zmniejsza się z powodu braku lodu zimą.
Podczas webinaru zwrócono uwagę na potrzebę większej świadomości ekologicznej i zaangażowania w codzienną ochronę środowiska. Edukacja ekologiczna, promowanie zrównoważonego życia oraz zmniejszenie zużycia plastiku to kluczowe działania, które mogą realnie wpłynąć na poprawę stanu środowiska Bałtyku.
Na koniec tego wartościowego spotkania Katarzyna Stoparczyk zachęciła do wzięcia udziału w tym autorskim projekcie edukacyjnym. Powiedziała „Warto dla naszych dzieci ale także dla państwa myślę że warto skorzystać mam nadzieję że te wypowiedzi które wybrzmiały tutaj w tym webinarze również staną się dla państwa jakąś inspiracją do działania razem z dziećmi”.
Zapis webinaru jest dostępny na kanale YouTube Planety Energii
Ekologiczne nagrody czekają na młodych przyrodników
Przypominamy, że wzięcie udziału w zainicjowanym przez Energę z Grupy ORLEN konkursie 13. edycji Planety Energii jest możliwe tylko dla nauczycieli, którzy zarejestrują klasę, a następnie udowodnią złożonym do 19 listopada sprawozdaniem przeprowadzenie przynajmniej jednego scenariusza lekcji pt. „Drzewa – Skarby przyrody” albo „EkoBohaterowie na co dzień”.
Aż 100 klas, których nauczyciele zrobią to w najciekawszy sposób, otrzyma Wyróżnienia Podstawowe w formie wartych 750 zł „biopakietów” zawierających m.in. domki dla jeży, hoteliki dla zapylaczy, budki lęgowe dla ptaków i nasiona miododajnych roślin.
Trzy sprawozdania - wyłonione spośród zgłoszeń zawierających raport z przynajmniej 2 zrealizowanych scenariuszy - ocenione przez Organizatora jako najciekawsze, otrzymają Wyróżnienia Główne, na które złożą się: Piknik Bioróżnorodności, czyli niezapomniana lekcję przyrodnicza, zorganizowana w placówce dla wszystkich dzieci w wieku 6-10 lat, z udziałem ambasadorów programu.
Dodatkowo Kapituła Konkursu wyróżni 10 nauczycieli (3 opiekunów grup nagrodzonych Wyróżnieniem Głównym oraz 7 wychowawców spośród zdobywców pozostałych wyróżnień), umożliwiając im udział w dwudniowych warsztatach przyrodniczych.
